Informacje ogólne
Projekt ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły (POPDOW), będzie realizowany przy pomocy międzynarodowych instytucji finansowych, w tym Międzynarodowego Banku Odbudowy i Rozwoju (nazywanego również Bankiem Światowym) oraz Banku Rozwoju Rady Europy, jak również przy wsparciu środków z Funduszu Spójności Unii Europejskiej oraz budżetu państwa. Całkowity koszt projektu oszacowano na ok. 1 202 miliony euro.
Celem Projektu OPDOW jest poprawa ochrony przed powodzią dla osób mieszkających w wybranych obszarach dorzecza Odry i dorzecza górnej Wisły oraz wzmocnienie zdolności instytucjonalnych administracji publicznej do bardziej skutecznego ograniczania skutków powodzi. W wyniku realizacji projektu powstanie infrastruktura zarządzania powodziowego wraz z powiązanymi z nią środkami technicznymi w trzech wyodrębnionych obszarach Polski: (i) dorzecze Środkowej i Dolnej Odry; (ii) Kotlina Kłodzka (dorzecze Nysy Kłodzkiej) oraz (iii) dorzecze Górnej Wisły. Przyczyni się on także do zdobywania kolejnych praktycznych doświadczeń wynikających z obowiązku wdrożenia przepisów Ramowej Dyrektywy Wodnej i Dyrektywy Powodziowej. Dzięki dalszemu rozwojowi systemu monitoringu i ostrzegania kraju oraz budowie matematycznych modeli symulacyjnych, które będą w stanie lepiej informować o zagrożeniu powodziowym, Projekt spowoduje wzmocnienie krajowego systemu prognozowania powodzi i zdolności operacyjne służb, szczególnie w Polsce południowej i zachodniej.
W ramach Projektu, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu realizował będzie następujące zadania:
Regulacja Odry na odcinku od Brzegu Dolnego do ujścia Nysy Łużyckiej w zakresie: Remont i modernizacja zabudowy regulacyjnej Odry swobodnie płynącej - odbudowa i modernizacja zabudowy regulacyjnej - w celu przystosowania odcinka Odry od Malczyc do ujścia Nysy Łużyckiej do III klasy drogi wodnej. Etap II i III
Celem zadania jest rozwój i usprawnienie śródlądowej drogi wodnej na Odrze. Projekt obejmuje modernizację koryta rzeki Odry swobodnie płynącej od Stopnia Malczyce (km 300+000) do ujścia Nysy Łużyckiej (km 542+400) tak aby dostosować parametry żeglugowe do III klasy pływalności (obecnie II) poprzez zwiększenie średnich głębokości oraz bardziej zbilansowany transport rumowiska.
Prace będą polegały na modernizacji, przebudowie lub odbudowie zabudowy regulacyjnej tj. ostróg, korekcie niektórych łuków, wykonaniu tam podłużnych, profilowaniu koryta.
Przewidziana jest również przebudowa jednego mostu (Krosno Odrzańskie).
Całość prac zaplanowano do realizacji w 3 etapach.
Etap I obejmujący najpilniejsze prace remontowe został już zrealizowany.
Projekt OPDOW obejmuje pozostałe dwa etapy (Etap II i Etap III).
Ochrona przed powodzią Kotliny Kłodzkiej
Komponent ten przewiduje m.in. budowę czterech suchych zbiorników. Funkcją projektowanych zbiorników jest ochrona przeciwpowodziowa poprzez zmniejszenie kulminacji fal powodziowych oraz redukcję wielkości przepływów powodujących zmniejszanie zagrożenia w dolinach rzek, na których będą zlokalizowane oraz pośrednio również na rzece Nysa Kłodzka.
Sieć rzeczna Nysy Kłodzkiej do wodowskazu Bardo stanowi wraz z dopływami układ wachlarzowaty, który reaguje bardzo szybko na odpływ z obszarów górskich. Zagrożenie przeciwpowodziowe Kotliny Kłodzkiej wynika przede wszystkim z niewystarczającej przepustowości dolin rzek i potoków oraz obiektów komunikacyjnych jak i zbyt małej ilości zbiorników przeciwpowodziowych.
Sposób poprawy bezpieczeństwa przeciwpowodziowego mieszkańców Kotliny Kłodzkiej został szczegółowo przeanalizowany w "Studium ochrony przed powodzią Kotliny Kłodzkiej ze szczególnym uwzględnieniem miasta Kłodzka” - Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S.A. Wrocław 2003/2004 oraz w "Ochrona przed powodzią Kotliny Kłodzkiej - Studium wykonalności” - konsorcjum firm: Sogreah Polska - Hydroprojekt Wrocław Sp. z o.o., Wrocław 2009. Analiza wykazała, że jedynie kompleksowe rozwiązanie problemu poprzez zabezpieczenie przed powodzią w dolinach głównych rzek regionu oraz budowa czterech zbiorników przeciwpowodziowych pozwoli osiągnąć oczekiwany cel jakim jest ochrony przed powodzią Kotliny Kłodzkiej.
Na etapie prac studialnych rozpatrzono lokalizację trzynastu zbiorników przeciwpowodziowych. Przy wyborze rozwiązań najbardziej optymalnych analizowano: możliwość ochrony dużych skupisk ludności które ucierpiały w dotychczasowych powodziach, a szczególnie w 1997 i 1998 roku, wielkość i charakter zlewni wyrażającą się stosunkiem pojemności zbiornika do powierzchni zlewni (możliwości redukcyjne zbiornika), możliwości topograficzne lokalizacji zbiorników, ilość i wielkość kolizji z istniejącą infrastrukturą i zagospodarowaniem terenu oraz przychylność władz samorządowych wyrażoną umieszczeniem inwestycji w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego gmin.
Należy podkreślić, iż projektowane zbiorniki stanowią część kompleksowego przedsięwzięcia, który ma na celu ochronę przed powodzią Kotliny Kłodzkiej obejmującej również ochronę bierną. Realizacja całego przedsięwzięcia zostanie podzielona na zadania:
2A (ochrona czynna)
2B (ochrona bierna).
W Planie Zarządzania Ryzykiem Powodziowym (PZRP) zlewnię Nysy Kłodzkiej od źródeł do m. Bardo wskazano jako obszar problemowy tzw. HOT SPOT o bardzo wysokim poziomie ryzyka powodziowego. Na etapie wyboru rekomendowanego wariantu planistycznego analizowano wpierw wariant W1 obejmujący tylko budowę 4 suchych zbiorników. Uzyskany efekt zabezpieczenia przed powodzią okazał się niewystarczający i zdecydowano działania z wariantu W1 wspomóc działaniami ochrony biernej tworząc tzw. wariant W2. Wariant ten oprócz budowy 4 suchych zbiorników zakłada dodatkowo roboty wzdłuż głównych dolin rzecznych tj. Nysy Kłodzkiej, Białej Lądeckiej, Bystrzycy Dusznickiej i Ścinawki. W ramach tych robót przewiduje się:
- przebudowę i dostosowanie koryta cieków,
- zwiększenie przepustowości jazów i stopni regulacyjnych,
- przebudowę obiektów komunikacyjnych do wielkości spływu wód powodziowych,
- budowę i modernizację wałów chroniących zabudowania,
Proponowane działania obejmujące ochronę bierną i czynną - zgodnie z PZRP - umożliwią skuteczne zmniejszenie stref zalewów, a tym samym strat i szkód w obiektach budowlanych i terenach sąsiednich. W odniesieniu do analizowanych wariantów planistycznych, na etapie przygotowania PZRP i POPDOW wykluczono działania o zdecydowanie niekorzystnej akceptowalności środowiskowej, tj. budowę zbiorników przeciwpowodziowych jako wielofunkcyjnych, realizujących inne funkcje/cele niż przeciwpowodziowe.
Cały ten program inwestycyjny będzie realizowany do roku 2023 włącznie.